Duela denbora gutxi onartutako Edukiontziei eta Edukiontzien hondakinei buruzko abenduaren 27ko 1055/2022 Errege Dekretuak, 2018ko maiatzaren 30eko 2018/852 Zuzentaraua ordenamendu nazionalera egokitzea dakar, eta horren bidez edukiontziei eta edukiontzien hondakinei buruzko 94/62/EE Zuzentaraua aldatzen da. Elikadura-enpresek lege-testuinguru berrira egokitu behar dutenez, BASQUE FOOD CLUSTERek eta ACLIMA, Basque Environment Clusterrek GESENFOOD proiektua jarri dute abian. Horren bidez, Dekretuak Gipuzkoako elikadura-katean izango duen eragina zehazteko ikerketa egingo da. Helburu nagusia, enpresak sentsibilizatzea eta trantsizio ekologikoa errazteko elkarlaneko ekimenak aktibatzea da, enpresen lehiakortasuna eta sektorearen jasangarritasun ekonomiko eta soziala hobetzeko. GESENFOODek Gipuzkoako Foru Aldundiko Ekonomia Sustapen, Turismo eta Landa Inguruneko Departamentuaren sustapena eta finantzaketa ditu.
Edukiontziei buruzko Espainiako araudia Ekonomia Zirkularraren arloko Europako araudiak ezarritako Ekoizlearen Erantzukizun Hedatuaren araubide berrira egokitzen du Dekretuak, eta hiru alderdi azpimarratzen ditu beste guztien gainetik. Alde batetik, aplikazio-eremua zabaltzea, edukiontzien hondakinen fluxu guztietan izango baitu eragina, bai eta merkataritza- eta industria-edukiontzietan eta ontziratzaile gisa hartuko diren merkataritza elektronikoko plataformetan ere.
Bestalde, prebentzio-, berrerabilpen-, birziklatze- eta balorizazio-helburu berri eta asmo handikoen definizioa, hala nola merkatuan jartzen diren plastikozko botilak erdira murriztea, ontzien % 100 birziklagarriak izatea, fruta eta barazkiak ontziratu gabe saltzea, ontzi berrerabilgarriak erosleen eskura jartzea edo kobratuko diren gordailu, itzulketa eta berrerabilpen sistemak sortzea.
Azkenik, Dekretuak Ekoizlearen Erantzukizun Hedatuko Sistemek (SRAP) beren gain hartutako kostuak handitzea ere jasotzen du; izan ere, erregulazio berriarekin, horiek hartzen dute beren gain hondakinen bilketa- eta kudeaketa-prozesutik eratorritako kostuen estaldura integrala.
Berrikuntza horien aurrean, BASQUE FOOD CLUSTERek eta ACLIMAk, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko bitartekaritza-eragileek, Errege Dekretuak elikadura-katean izango duen eraginari buruzko ikerketa bat egiteko beharra identifikatu dute. Proiektuaren bidez, elikagaien sektorean zirkulartasunaren ikuspegia txertatu nahi dute, hori baita horretarako funtsetako bat, beharrezko konpetentziak garatuz eta aukera-nitxoak identifikatuz elikadura-enpresen eta ingurumen arloko enpresen arteko lankidetza-sareen bidez.
Azken batean, sektoreak dituen erronka hauei erantzuten saiatuko da proiektua:
· Edukiontziek ingurumenean duten inpaktuaren murrizketa: bigarren mailako materialen erabilera, birziklagarritasuna eta berrerabilera
· Plastiko birziklatuaren erabilera edukiontzietarako
· Edukiontzien hondakinak birziklatzeko helburu berriak
· Edukiontzien hondakinen kudeaketarako tasa ekomodularrak
· Edukiontzietarako ziklo itxien aldeko apustua, berrerabilpenaren eta Gordailu, Itzulketa eta Berrerabilpen Sistemen bidez (SDDR)
· Ekoizlearen Erantzukizun Hedatua (RAP) merkataritzako eta industriako edukiontzietara hedatzea
Zirkulartasunean aurrera egiteko ETEek dituzten oztopoak gainditzea
Elikadura-enpresek, eta bereziki ETEek, zailtasun handiak dituzte negozioen zirkulartasunean aurrera egiteko. Horretarako oztopo nagusien artean, baliabide, esperientzia eta hornitzaile eta laguntza-azpiegitura falta, aldaketen kostu ekonomikoa edo finantzaketa lortzeko zailtasunak nabarmentzen dira. Hori dela eta, GESENFOODek sektore arteko irismena lortu nahi du, eta soluzioak modu eraginkorrenean identifikatzen lagundu nahi die, lankidetza-proiektuak bultzatuz.
Eredu jasangarriagoetarantz egindako aurrerapenaren ondorioz, uste da gizartearekiko eta ingurumenarekiko konpromisoak enpresak lehiakorrago bihurtuko dituela epe ertainean, eta horrek fakturazio handiagoa, enpleguaren sorrera eta, kasu batzuetan, hornidura-kateak lurraldera hurbiltzea eragingo duela.
