Olioa eta produktu freskoak dira igoera horiek gehien hautematen diren kategoriak; hala ere, ez da aldaketarik aurreikusten bezeroen erosteko ohituretan.
Prezioak gama zabala gainditzen du erosteko denda aukeratzeko irizpide gisa, eta horri dagokionez hurbileko supermerkatua da nagusi oraindik ere.
Azken hilabeteetan KPIaren igoera %10etik beherakoa izan den arren (%9,8 martxoan eta %8,4 apirilean), Euskal Autonomia Erkidegoko kontsumitzaileek elikagaien prezioaren igoera benetako igoera baino nabarmen handiagoa izan dela ikusten dute, ikuspegi okerra bada ere, %20tik oso gertu (%19,8). Horixe erakusten du BASQUE FOOD CLUSTERen Behatoki Estrategikoak WEARETESTERSekin lankidetzan egindako “KPIaren eragina euskal kontsumitzaileen erosketa- eta kontsumo-ohituretan” azterlanak.
Azterlanean erabilitako informazioa apirilean Euskal Autonomia Erkidegoan bizi diren 25 eta 69 urte bitarteko 400 pertsonari egindako inkestatik ateratzen da.
Inkestatutako ia pertsona guztiek (%95) adierazi dute KPIaren igoera nabaritu dutela azken hilabeteetan. Oso antzeko ehunekoak (%94) nabaritu du elikadura-produktuen prezio-igoera hori, eta garraioen eta erregaien kostuan (%71) eta etxebizitzaren kostuan (%70) gainetik hautematen dute. Euren iritziz kontsumo-ondasunen prezioa zenbat igo den galdetzen bazaie, herritarren iritziz igoera hori %19,8koa izan da. Datu horren eta OCUren Prezioen Behatokiak ematen duen zifraren arteko aldea ehuneko 10 puntukoa da, apirilean behatokiak emandako zifra batez beste %9,4koa izan baitzen. Erosketen saskia betetzean, olioen prezioan nabaritzen da eraginik handiena, fruta eta barazkien, arrainaren eta haragiaren gainetik, ordena horretan. Inkestatutako pertsonek ez dute aldaketa handirik aurreikusten oinarrizko produktuen kontsumo-mailan, baina 10etik 4k aitortzen dute prezioen igoerak bi aldiz pentsaraztera eramango duela plater prestatuak, snack-ak edo edari alkoholdunak erosi aurretik. Kontserben edo txokolatearen kasuan, inkestatutako 10 pertsonatik 3k arrazionalizatuko dituzte erosteko erabakiak.
Supermerkatua nahiago
Erosketak egiteko saltokiak aukeratzeari dagokionez, euskal kontsumitzaileek supermerkatuaren alde egiten jarraitzen dute, eta ondoren, hipermerkatuak eta merkataritza tradizionala datoz. Hala ere, inkestatutako pertsonen herenak inguruk esan du prezioen igoeraren ondorioz aldatu egin duela erosketa egiten zuen lekua.
Hain zuzen ere, aipatutako establezimenduak dira horri dagokionez onura gehien jasotzen dutenak. Supermerkatua %62rentzat leku gogokoena izatetik %82rentzat izatera igaro da; hipermerkatua, %49tik %54ra; eta merkataritza tradizionala, %27tik %42ra. Aitzitik, eragin negatiboena izan duten saltokiak produktu espezifikoen dendak izan dira (%14,3tik %13ra). Bestalde, online merkataritzak eta hornidura-merkatuek antzeko hazkundea izan dute, %3 ingurukoa.
Prezioaren eta promozioen garrantziak gora egin du
Hurbiltasuna da, oraindik ere, erosteko establezimendua aukeratzeko faktore nagusia. Hala ere, prezioa da bigarren alderdirik bilatuena, erosketa osoa leku berean egiteko aukera, pandemian asko baloratu den faktorea, gaindituz. Arrazoi horrek, halaber, establezimendu moten hautaketa dibertsifikatzea eta zabaltzea azaltzen du.
Prezioen eta promozioen garrantziak nabarmen egin du gora azken hilabeteetan Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleentzat. Horrela, %10 igo da erosketak prezioaren arabera erabakitzen dituzten pertsonen kopurua, %49tik %59ra. Era berean, gora egin du eskaintzen eta promozioen pisuak, biztanleriaren %42rentzat (lehen %32rentzat ziren) aukeraketa-faktore nagusi bihurtu baitira.
Euskal gizartearen etorkizuneko aurreikuspenei dagokienez, gehienen iritziak aurreko egoerara itzultzeko 1-3 urte beharko direla uste dutenen (%31) eta prezioak berriro lehengoak izango ez direla uste dutenen (%37) artean banatzen dira.
