Elikagaien sektorea erabakigarria da ekonomia zirkularrerako trantsizioan. Bere jarduerak klima-aldaketan duen eragin handiaz jabetuta, ekimen ugari sortu dira balio-kate osoan, ingurumen- eta ekonomia-eredu iraunkorretarantz aurrera egiteko. Testuinguru horretan, BASQUE FOOD CLUSTER arduratu zen 2022ko Basque Circular Summit-en Elikadura saioa gidatzeaz. Ihobek antolatu zuen ekitaldia SPRI taldearen lankidetzarekin, eta azaroaren 23, 24 eta 25 bitartean Europa osoko adituak bildu zituen, industriako eredu zirkularren aldaketari eta esparru horretan irekitako negozio-aukerei buruz hausnartzeko.
Saioan, BASQUE FOOD CLUSTEReko Berrikuntza Proiektuen Kudeatzaileak, Iratik, elikagaien sektorean iraunkortasunaren arloan eragin handiena duten erronkak aurkeztu zituen. Horien artean, aipatzekoak dira emisioak eta ingurumen-inpaktua murriztea, ontzi eta enbalajeak ezabatzea –edo horien ordez beste batzuk hartzea– eta elikagaien xahutzea murriztea eta balioa handitzea (311.558 tona urtean Euskadin, 142 kilo pertsonako). “Erosketa berdean” aurrera egitea, kontsumitzaileak modu gardenean sentsibilizatzea eta informatzea, eta talentua sartzea dira sektorearen beste erronketako batzuk.
Ondoren, Euskadiko elikagai-kateko enpresek Ekonomia Zirkularraren ezarpenean izandako arrakasta-kasuen berri emateko txanda iritsi zen. Hala, Amaia Ortiz de Elguea Uvescoko Jasangarritasun Arduradunak Taldearen ingurumen-estrategia aurkeztu zuen, lau zutabetan oinarrituta: eraginkortasun energetikoa -kontsumitutako energia elektrikoaren %100 jatorrizkoa da-; garraio jasangarria -3 Lean&Green izar lortu ditu karbono-aztarna %38 murrizteagatik; ontzien jasangarritasuna -plastiko birziklatua du eta Basque Ecodesign – guneari atxikita dago -.
Roberto Mendizabal SODESAko zuzendari nagusiak hartu zuen lekukoa, ontzi-fabrikatzaile horretan ekonomia zirkularrak duen garrantzia azaltzeko. Enpresa horrek bizitza berri bat ematen die kontsumo ondoko (edukiontzi horia) eta kontsumo aurreko (industria) PET plastikozko 7.000 tonari baino gehiagori. Gainera, SODESAK ekodiseinu irizpideen arabera diseinatu du bere produktu-katalogo osoa, eta erabilitako materiala ia %10 murriztea lortu du, eta garraioaren eraginkortasuna %37tik gora handitu du.
Bestalde, Karmele Pikabea Euskaber-eko kudeatzaile komertzialak ekodiseinuan egindako aurrerapenak erakutsi zituen, ONTINFOOD proiektuaren bidez bigarren mailako ontzi jasangarria garatuz, eta Garapen Iraunkorreko Helburuetan, ODSFOOD tresnaren diseinuan parte hartuz eta ODSak bere estrategian txertatuz. Halaber, Euskaber-ek ingurumen-etiketen arloan egindako lana nabarmendu zuen, kontsumitzaileekin lankidetzan. Hori guztia, eginkizun nagusi batekin: “baserritarrak baserriaren duintasunez bizitzea”.
Ana Carrascok, Udapako I+G+Bko zuzendariak, kooperatibak zirkulartasunaren alde egindako apustuaren onurak azaldu zituen. Azpiproduktuen berraprobetxamenduan -bigarren mailako patatak balorizatzea eta almidoia berreskuratzeko sistema garatzea- eta ekodiseinuan oinarritu zen. Alde horretatik, erabilitako plastikoaren %50eko murrizketa nabarmentzen da, zeina, gainera, material bakarrekoa baita.
Azkenik, Jaime Zufía AZTIko Prozesu Eraginkor eta Jasangarrien Koordinazioko arduradunak gatzun agortuak berrerabiltzeko sistema aurkeztu zuen, Conservas Serrats-ekin lankidetzan garatua. Prozesu horri esker, kontserba-enpresak gatzunaren %90 birsortzea eta berrerabiltzea lortzen du hegaluze-egosketa berrietarako, kudeatu edo araztu beharreko gatzun-bolumena %10era murriztuz. Horren ondorioz, hondakin eta galera guztiak nabarmen gutxitzen dira, kostuak aurreztuz eta ingurumen-inpaktu txikiagoa sortuz.
